Một vài điều
về các hệ thống tính physical sale tại Nhật Bản
Hự có thể 1
số bạn sẽ nhớ bài này tớ từng type trực tiếp trên Facebook xong bị bắt đăng nhập
lại nên mất trắng, sau đấy đi hỏi thêm và giờ mới type lại được đây :]]
Các thông
tin về hệ thống xếp hạng tại Nhật thực sự rất hiếm đặc biệt là ở dạng tiếng Anh
nên có thể bài này sẽ có những thiếu sót hoặc thậm chí có lỗi nào đó, nếu bạn
nào hiểu rõ hơn hãy góp ý cho tớ nhé.
Tớ sẽ nói về
3 hệ thống: Oricon, Soundscan và RIAJ. Chi tiết:
1.
RIAJ:
- Là viết tắt của Recording
Industry Association of Japan
- Tính shipment, hiểu nôm na khá giống bán buôn: lượng hàng
nhà phân phối giao cho cửa hàng, tất nhiên số lượng được giao đó sẽ do cửa hàng
yêu cầu dựa vào ước lượng nhu cầu của người mua. Tức là bản chất của nó giống
Gaon.
- Là tổ chức sẽ trao các chứng nhận: Vàng (100k), Bạch kim
(250k), Bạch kim đôi (500k), Bạch kim ba (750k) ... <với digital họ cũng trao các chứng nhận
tương tự>
2.
Oricon
và Soundscan:
- Oricon và Soundscan tính doanh số bán lẻ (bản chất khá giống
Hanteo của Hàn). Tuy nhiên có sự khác biệt giữa doanh số Oricon và Soundscan của
cùng 1 sản phẩm, ví dụ với single tiếng Nhật Blood Sweat & Tears của BTS
thì doanh số 3 ngày đầu:
+ Trên Oricon là: 189.128 bản
+ Trên Soundscan: 223.082 bản (chênh 34k)
Hay với single thứ 47 của AKB48 “Shoot Sign” có doanh số ngày
đầu là:
+ Trên Oricon: 933.969 bản
+ Trên Soundscan: 1.199.657 bản (chênh 266k)
Vậy tại sao lại có sự khác biệt này? Hãy đọc phần giải thích
dưới đây:
a, Oricon: có thể coi đây là một bảng xếp hạng được biết tới
nhiều nhất tại thị trường Nhật.
- Oricon chỉ tính doanh số bán lẻ tại các cửa hàng đăng kí với
hệ thống Oricon. Tức là Oricon cũng không tính hết toàn bộ doanh số bán lẻ đĩa ở
toàn nước Nhật.
- Oricon công khai doanh số tại website, người dùng trả phí sẽ
xem được bản đầy đủ còn đối với miễn phí công khai trên website thì sẽ bị giới
hạn bớt một số thông tin: http://www.oricon.co.jp/rank/
+ Doanh số ngày: được cập nhật 19h (giờ Nhật) mỗi ngày, giả sử
hôm nay là ngày 27/06 thì lúc 18h30 tớ lên website của Oricon thì mới chỉ có đến
doanh số ngày 25/06 được công bố, đến lúc 19h thì sẽ có doanh số của ngày
26/06. Đấy, nó sẽ mất thời gian để
Oricon tổng hợp và công bố số liệu chứ không được real-time tức thời như Hanteo
của Hàn.
Daily rankings:
Singles - http://www.oricon.co.jp/rank/js/d/
Albums - http://www.oricon.co.jp/rank/ja/d/
DVD (total) - http://www.oricon.co.jp/rank/dg/d/
DVD (music) - http://www.oricon.co.jp/rank/dm/d/
DVD (movies) - http://www.oricon.co.jp/rank/mv/d/
+ Doanh số tuần: được cập nhật vào 17h thứ 3 hàng tuần, doanh
số tuần của Oricon CỐ ĐỊNH bắt đầu từ thứ 2 đến chủ nhật. Cũng xin lưu ý, đối với
tuần đầu tiên của 1 sản phẩm physical chỉ gồm tối đa 6 ngày, đến các tuần sau đó
mới đủ 7 ngày.
=> Các nghệ sĩ phát hành sản phẩm âm nhạc tại Nhật hầu hết
đều phát hành vào thứ 4 để có số ngày tối đa trong tuần đầu: tức là từ thứ 3 đến
chủ nhật.
Tại sao lại có cả thứ
3? Lấy ví dụ luôn với single BST bên Nhật của BTS, nó được phát hành vào thứ 4
ngày 10/05 nhưng vào ngày thứ 3 ngày 09/05 nó đã có trên kệ và người ta đã bắt
đầu tính doanh số rồi, đến ngày thứ 4 ngày 10/05 thì Oricon sẽ công bố doanh số
ngày thứ 3 09/05, đối với các sản phẩm của nghệ sĩ khác cũng vậy, do đó mà tối
đa được số ngày tính vào weekly chart.
Đối với các cửa
hàng thuộc hệ thống Oricon thì có những cửa hàng báo doanh số cho Oricon hàng
ngày nhưng cũng có cửa hàng chỉ báo số liệu 1 tuần 1 lần => thế nên khi bạn
tính doanh số tuần thì cộng doanh số daily của 7 ngày sẽ không đảm bảo kết quả
chính xác, phải lấy doanh số ở weekly chart của Oricon đã có cộng doanh số từ 2
loại cửa hàng này cho rồi.
Weekly rankings:
Singles - http://www.oricon.co.jp/rank/js/
Albums - http://www.oricon.co.jp/rank/ja/
DVD (total) - http://www.oricon.co.jp/rank/dg/
DVD (music) - http://www.oricon.co.jp/rank/dg/
DVD (movies) - http://www.oricon.co.jp/rank/dm/
Monthly rankings:
Singles - http://www.oricon.co.jp/rank/js/m/
Albums - http://www.oricon.co.jp/rank/ja/m/
- Hiện tại Oricon đang làm rất nhiều cách để phòng ngừa
gimmicks để cho một số liệu physical đánh giá độ phổ biến chính xác hơn là việc
bị ảnh hưởng bởi bulk-buying hay mánh lới công ty để ăn gian doanh số, nó bao gồm:
+ Đối với số đĩa bán được tại nơi cung cấp không thuộc Oricon
(như sự kiện công ty tổ chức mà yêu cầu fans phải mua nhiều đĩa để lấy vé (ví dụ
bắt tay, gặp mặt,…) hay điểm bán official goods tại fanmeeting, concert ..) Oricon
sẽ chỉ chấp nhận 30% con số mà công ty báo cáo. Tức là ví dụ tại sự kiện bắt
tay của nhóm nhạc ABC công ty báo cáo cho Oricon là họ bán được 1000 đĩa thông
qua sự kiện này => Oricon sẽ chỉ chấp nhận 1000 x 30% = 300 => chỉ có 300
đĩa được cộng vào hệ thống Oricon.
+ Tại các cửa hàng bán lẻ, bất kể 1 hóa đơn bạn mua bao nhiêu
bản (cùng 1 sản phẩm) thì Oricon cũng chỉ tính tối đa 20 bản cho bạn. Tức là với
1 hóa đơn bạn X mua 10 đĩa của album DEF => Oricon tính cho đủ 10 đĩa đó vào
hệ thống, bạn Y mua 100 đĩa của album DEF => Oricon chỉ tính 20 đĩa vào hệ
thống.
b, Soundscan.
- Soundscan chỉ tính doanh số bán lẻ tại các cửa hàng đăng kí
với hệ thống Soundscan. Tức là Soundscan cũng không tính hết toàn bộ doanh số
bán lẻ đĩa ở toàn nước Nhật.
=> Soundscan và
Oricon là 2 hệ thống khác nhau, có thể có cửa hàng đăng kí với 1 trong 2 hệ thống,
cũng có cửa hàng đăng kí với cả hai hoặc là không với cái nào :]]
Tuy nhiên mình nghe nói rằng số lượng cửa hàng đăng kí với
Soundscan nhiều hơn là với Oricon.
- Soundscan không có giới hạn 20 bản cho 1 hóa đơn mua hàng
như Oricon, Soundscan sẽ tính hết.
- Thay đổi của Soundscan (khoảng đầu năm 2016):
+ Trước đây chỉ tính doanh số ở cửa hàng thông thường (các cửa
hàng chuyên bán đĩa nhạc khác nhau..) => hiện tại: Soundscan đã tính thêm
doanh số ở cửa hàng công ty.
+ Trước đây tính riêng các phiên bản (edition) khác nhau (ví
dụ như single BST có edition A,B,C.. thì Soundscan sẽ tính riêng doanh số của từng
phiên bản đó) ; Soundscan không tính doanh số của theater edition => hiện tại:
tính hết, tính gộp chung lại dưới cùng 1 tên (với ví dụ kia thì hiện giờ chỉ có
doanh số của single BST nói chung)
=> Soundscan và Oricon hiện tại về cơ bản đều tính doanh số
của cả cửa hàng thông thường và cửa hàng của công ty TUY NHIÊN cụ thể chi tiết
bao gồm những cửa hàng tất nhiên có sự khác biệt.
- Hiện tại Soundscan đã dừng công khai doanh số, tuy nhiên
Billboard Japan sử dụng doanh số physical của Soundscan nên đôi khi Billboard
Japan viết bài có tiết lộ số liệu thì ta cũng hóng được chút ít đó :v
---------------------
Các nguồn sử dụng:
